Özet

Bu araştırmanın amacı gelişimsel gerilik gösteren öğrencilere eşzamanlı ipucuyla öğretimin küçük grup öğretim düzenlemesi ile Türkiye’nin illerini, nehirlerini, komşularını harita üzerinde gösterme ve matematik işaret ve sembollerinin isimlerini söyleme davranışlarının öğretimi üzerindeki etkililiğini araştırmaktır. Bu amacın yanı sıra, eşzamanlı ipucuyla öğretimin kullanıldığı küçük grup öğretim düzenlemesi ile gözleyerek öğrenmenin ve hedeflenmeyen bilgi kazanımının ne düzeyde gerçekleştiği de incelenmiştir. Ayrıca, bu çalışmada, araç-gereçler ve kişiler arasında genelleme etkisi ve uygulama tamamlandıktan 2 ve 6 hafta sonra kalıcılık etkisi araştırılmıştır. Araştırma Eskişehir’de özel gereksinimli çocukların devam ettiği ilköğretim okulunda, yaşları 11-14 arasında değişen beş zihin özürlü öğrenci ile yürütülmüştür. Bu araştırmada tek denekli araştırma modellerinden davranışlar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmış ve deneklerle replike edilmiştir. Araştırmada küçük grup içinde her öğrenciye farklı tek basamaklı bir davranış öğretilmiştir. Araştırmanın bağımlı değişkeni, Türkiye Haritası üzerinde illeri, nehirleri, komşu ülkeleri gösterme ile matematik işaret ve sembollerin isimlerini söyleme becerisidir. Bağımsız değişkeni ise eşzamanlı ipucuyla öğretimin küçük grup düzenlemesi ile sunulmasıdır. Araştırmada, tüm öğrencilerin bir arada bulunduğu ortamda her öğrencinin çalışılan hedef uyarana yönelik öğretimi izlemesi sağlanmıştır. Eşzamanlı ipucuyla öğretimin küçük grup düzenlemesiyle Türkiye’nin illerini, nehirlerini, komşu ülkelerini gösterme ile matematik işaret ve sembollerin isimlerini söyleme becerileri için toplu yoklama, günlük yoklama, öğretim, izleme ve genelleme oturumları düzenlenmiştir. Araştırmada hem gözlemciler arası güvenirlik hem de uygulama güvenirliği verisi toplanmış ve küçük grup öğretim düzenlemesinde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği grafiksel analiz kullanılarak gösterilmiştir. Araştırma sonucu, eşzamanlı ipucuyla öğretimin gelişimsel gerilik gösteren öğrencilerin her birine farklı uyaranın küçük grup düzenlemesi içinde sunulması ile Türkiye’nin illerini, nehirlerini, komşu ülkelerini harita üzerinde gösterme ile matematik işaret ve sembollerinin isimlerini söyleme becerilerinin öğretiminde etkili olduğunu göstermektedir. Öğrencilerin, uygulamanın tamamlanmasından 2 ve 6 hafta sonra edinilen becerileri de değişik düzeyde korudukları, farklı araç-gereçlere ve kişilere genelleyebildikleri görülmüştür. Ayrıca, deneklerin hedeflenmeyen bilgi uyaranı ve gözleyerek öğrenme ile davranışları belirli bir doğruluk düzeyinde edindikleri görülmüştür.