Özet

Çalışmada otizm spektrum bozukluğu gösteren çocuk ve bireylere uygulanan güvenlik becerisi öğretimi çalışmalarının kapsamlı biçimde sistematik olarak değerlendirilmesi ve etki büyüklüklerinin hesaplanarak bu çalışmalarda kullanılan öğretim uygulamaları arasında bilimsel-dayanaklı uygulamalar olup olmadığının değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla Academic Search Complete, Article First, EBSCOhost, JSTOR, PsycINFO, Sciencedirect, Worldcat.org ve Web of Science veri tabanlarında safety skills, fire safety, abduction, gun safety, water safety, accident, home safety, pedestrian skills, social safety, crossing street, first aid, telephone skills, lures of strangers, community safety skills, sexual abuse prevention, sexual abuse anahtar sözcükleri autism, autism spectrum disorder, pervasive developmental disorders anahtar sözcükleri ile eşlenerek Ocak 1980- Ocak 2017 tarihleri arasında taramalar yapılmıştır. Taramalar sonucu 52 çalışmaya ulaşılmış ve dahil etme ve dışlama ölçütleri dikkate alınarak 30 çalışma “Tek-denekli Müdahale Standartları” yönergesine göre niteliksel ölçütler açısından iki araştırmacı tarafından bağımsız olarak kodlanmıştır. Bu değerlendirme sonucunda 12 çalışma model standartlarını karşılayan ve model standartlarını koşullu karşılayan çalışmalar olarak sınıflandırılmıştır. Ardından bu çalışmalar için görsel analiz yapılarak etkililiğin dayanağına ilişkin analizler yapılmıştır. Çalışmada dört aşamada güvenirlik analizleri yapılmıştır. Ayrıca söz konusu 12 çalışma demografik, yöntemsel ve sonuca ilişkin özellikler açısından  iki araştırmacı tarafından bağımsız olarak kodlanmış ve analiz edilmiştir. Son olarak orta etki ve güçlü etkiye sahip çalışmaların etki büyüklükleri IRD nonparametrik teknik kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular, otizmli bireylere güvenlik becerilerinin öğretilebildiğini, davranışsal beceri öğretimi uygulamasına ilişkin bilimsel-dayanağın oluştuğunu göstermiştir. Elde edilen bulgular ışığında araştırmacılara ve uygulamacılara önerilerde bulunulmuştur.